Neftçalada istehsal ediləcək İran avtomobilləri... - Yeni zavodun fəaliyyəti ölkə iqtisadiyyatına nə vəd edir?
Natiq Cəfərli: “O maşınlarda da yerli “detal” təkərlərə vurulan Nefçala havası olacaq”
İran ilə Azərbaycanın birgə iqtisadi layihəsi olan Neftçala avtomobil zavodunun avqust ayında istifadəyə veriləcəyi bildirillir. Qeyd olunur ki, zavodu İranın “İran Khodro” və Azərbaycanın “AzEuroCar LLC” şirkətləri birgə inşa edirlər. İldə 10 min avtomobil istehsal etmək gücünə malik olan zavodda İranın “Dena”, “Runna”, “Soren” və “Samand” markalı avtomobilləri istehsal ediləcək. Layihənin dəyəri 15 milyon dollar həcmindədir.
Məlumata görə, avtomobillərin ehtiyat hissələri Azərbaycandakı zavodlarda istehsal ediləcək. İstehsal olunacaq avtomobillər MDB və Mərkəzi Asiya ölkələrinə ixrac ediləcək. Avtomobillər Avro-5 standartına uyğun istehsal ediləcək.
Məlumdur ki, Neftçala Avtomobil Zavodu fəaliyyətə başlayana qədər Naxçıvanda və Şamaxıda da avtomobil zavodları fəaliyyət göstərib. Amma bu zavodların istehsal etdikləri avtomobillərin keyfiyyəti, mühərrikin gücü, ümumilikdə standartlara cavab vermədiyi və bu, alıcıları qane etmədiyi üçün hər iki zavod sonda fəaliyyətini dayandırmağa məcbur oldu. Ona görə, həmin zavodlara ayrılan vəsait də səmərə vermədi. Hətta prezident İlham Əliyev məmurlara “Naz-lifan” istifadə etmələri ilə bağlı tapşırıq versə də, Naxçıvan Avtomobil Zavodu fəaliyyət göstərə bilmədi və zavod 2017-ci ilin əvvəllərində fəaliyyətini dayandırmğa məcbur oldu.
Qeyd edək ki, Naxçıvan Avtomobil Zavodu 2010-cu ilin yanvar ayının 11-də istismara verilib. Çinin “Chongqing Lifan İndustry”Avtomobil Korporasiyası arasında əməkdaşlıq sazişi əsasında Naxçıvan şəhərində “LİFAN” markalı minik avtomobillərinin istehsalı təşkil olunub. Onu da deyək ki, zavod fəaliyyətdə olduğu müddətdə cəmi 5 min avtomobil istehsal olunub. Halbuki, il ərzində 5 min avtomobil istehsalı nəzərdə tutulub. Zavodun işə salınması üçün ilkin olaraq 3,5 milyon manat həcmində investisiya yatırılıb. Zavodda 58 nəfər daimi işlə təmin olunub.
Maraqlıdır, Neftçala Avtomobil Zavodunda istehsal oluncaq avtomobillərin ehtiyat hissələrinin Azərbaycandakı zavodlarda istehsal ediləcəyi bildirilir. Amma həmin zavodlarda, yəni həm Naxçıvan Avtomobil Zavodunda, həm də Şamaxı Avtomobil zavodunda istehsal olunan avtomobillərin ehtiyat hissələri xaricdən gətirilb. Demək olar ki, həmin avtomobillər ancaq burada yığılıb. Hətta Şamaxı Avtomobil Zavodunun, yəni “Azsamand” şirkətinin prezidenti Cəzmi Qaya zavod avtomobil istehsalını dayandıranda deyib ki, istehsalın dayanmasına səbəb İrandan avtomobil hissələrinin alınmaması olub. Hazırda şirkət yalnız indiyədək buraxılmış avtomobillərin təmiri və servisi ilə məşğuldur. Ona görə də sual ortaya çıxır ki, həm “NAZ-lifan” həm də “Azsamand” şirkətləri avtomobil hissələrini xaricdən aldığı halda və Neftçala Avtomobil Zavodu avtomobilin ehtiyat hissələrini hansı zavoddan alacaq? Yəni Azərbaycanda avtomobilin ehtiyat hissələrini istehsal edən zavod varmı ki?
Təbii ki, hər kəs istər ki, belə zavodlar olsun. Çünki həm əhali üçün yeni iş yerləri açılmış olar. Eyni zamanda avtomobil istehsal edən zavodlarda avtomobillərin maya dəyəri ucuz başa gələr. Bu zaman təbii ki, avtomobillərin satışı da avtomobil almaq istəyən şəxslərin büdcələrinə uyğun olar. Amma çox təəssüf ki, Azərbaycanda nə avtomobilin ehtiyat hissələrini, nə də avtomobilin özünü istehsal edən normal zavodlar yoxdur. Qeyd olunan avtomobil istehsal edən hər iki zavodun istehsal etdiyi maşınların dünya standartlarına cavab verməməsi bir problem, avtomobillin ehtiyat hissələrinin xaricdən gətirilməsi də ikinci problemdir. Adları çəkilən zavodların bağlanması da məhz bunun nəticəsidir.
“O maşınlarda yerli ancaq təkərə vurulan Şamaxı və Naxçıvan havası idi”
Neftçala Avtomobil Zavodun açılacağı ilə bağlı iqtisadçı Natiq Cəfərlinin iradı diqqəti çəkir. Cəfərli deyib ki, Azərbaycanda 2 dəfə avtomobil yığılması təcrübəsi olub, hər ikisi də fiasko ilə nəticələnib: “Həm Şamaxıda, həm Naxçıvanda daha maşın yığmırlar. Yığırdılar deyəndə ki, korpusun içində motor, altında bütün sistem hazır şəkildə ölkəyə gətirilirdi, təkərlər və güzgülər ayrı gəlirdi, güzgüləri qapıya bağlayırdılar, təkərləri yerinə taxırdılar, adını da “istehsal” qoymuşdular. Əslində, rentabelli avtomobil istehsalı üçün detalların ən azı 30-35%-i yerli müəssilərdə hazırlanmalıdır, o maşınlarda isə yerli ancaq təkərə vurulan Şamaxı və Naxçıvan havası idi”.
“Lüks dediklərində də sürət qutusu mexanikadır”
“İki fiaskodan sonra hökumət dərs çıxartmadı, 3-cü addım atdı - Neftçala Avtomobil Zavoduna (yenə NAZ) bir ətək pul xərclədi. Artıq zavodda yığılan maşınlara ad da taplblar: “Crown”. İki model – “S 5”(sadə) və “L 5” (lüks) seriyalı avtomobillr yığılacaq. Hər iki modeldə mexaniki sürət qutusu olacaq, yəni sadə. Lüks dediklərində də sürət qutusu mexanikadır. Sadə 14-16 min, lüks 16-18 min manat arası satışa çıxarılacaq. Hər iki modeldə motor 1,7 litr həcmində olacaq. Özü də deyirlər ki, avtomobilləri ixrac edəcəyik”, - deyə iqtisadçı qeyd edir.
“O maşınları xaricə hara satacaqlar?”
N.Cəfərli onu da vurğulayıb ki, dünya artıq süni intellektə malik sürücüsüz maşın buraxır, elektrokarlara keçir, bunlar mexaniki “korobka” ilə maşın yığıb ixrac etmək istəyirlər: “O maşınlarda da yerli “detal” təkərlərə vurulan Nefçala havası olacaq. Bütün detallar valyuta ilə xaricdən alınacaq, dollar qalxan kimi detalların, deməli, maşınların da qiyməti manatla qalxacaq və geridəqalmış sürət qutusu ilə o maşını baha qiymətə kim alacaq?! Xaricə hara satacaqlar? Gürcüstana? Bu ölkə çox ağıllı gömrük siyasəti ilə bürün avtoparkını yeniləyib, bölgədə ən ucuz maşın ordadır. Rusiyaya? Bu ölkə özü keyfiyyətsiz “təkərli vedrələr” buraxır, bizdən niyə baha maşın alsın ki?! İrana? Neftçalada İran maşını yığacaqlar, yəni “Monqol turistləri, monqol dublenkasını” buradan niyə alsınlar ki? Eyni səhvi 3-cü dəfə təkrar edən hökumətə “bacarıqsız” demək də artıq komplement olar”.
Bu gün, 16:00
Sabah 32 dərəcə isti olacaq
Bu gün, 15:30
Taksi avtomobillərinin kütləvi satışı bazarda ucuzlaşmaya səbəb oldu
Bu gün, 14:47
İlham Əliyev və Olaf Şolts mətbuat konfransı keçirirlər
Bu gün, 14:43
Azərbaycan və Almaniya liderlərinin təkbətək görüşü başa çatıb - YENİLƏNİB
Bu gün, 14:22
Əvvəl Qarabağ, sonra Qazaxın kəndləri... - Növbəti hədəf haradır?
Bu gün, 14:00
İrəvan kulisləri çalxalanır: Qərbi Azərbaycana qayıdış başlayır - Ermənistan KİV
Bu gün, 13:23
Növbəti köç karvanı Füzuliyə çatdı
Bu gün, 12:55
Rus qoşunları hücumu gücləndirdi, yeni ərazilər götürülür
Bu gün, 12:51
Ukrayna tanklarını cəbhədən geri çəkir: Nə baş verir...
Bu gün, 12:28
Azərbaycan XİN Avropa Parlamentinə cavab verib
Bu gün, 12:25
İlham Əliyev Almaniyada mühüm tədbirdə iştirak edib - YENİLƏNİB
Bu gün, 11:55
İlon Maskdan şok: Vətəndaş müharibəsi olacaq
Bu gün, 11:22
COP29-un əhəmiyyəti
Bu gün, 11:15
Qarşılıqlı fəaliyyətimizin gündəliyi kifayət qədər genişdir
Bu gün, 11:04
İlham Əliyev Almaniyada mühüm tədbirdə iştirak edəcək
Bu gün, 10:57
Yeni Klinikada yoxlama: Saxlanılan var - FOTO
Bu gün, 10:24
Xocavənddə ƏMƏLİYYAT: polisə demədi, saxlanıldı - FOTO
Bu gün, 10:07
Putin döyüş meydanında uğurun sirrini açıqladı
Bu gün, 10:02
Conson Ağ Evin planını DE-ŞİFRƏ ETDİ: ABŞ bu ölkəyə də hücum edəcəkdi, amma...
Bu gün, 09:59
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
Bu gün, 09:41
Paşinyan sərhəddəki delimitasiya barədə hesabat verib
Bu gün, 09:38
Nəsib Quliyevin övladları və xanımı yasda İŞTİRAK ETMƏDİLƏR
Bu gün, 09:33
Prezident niyə Berlinə Füzulidən uçdu? - 3 MESAJ
Bu gün, 09:00
Rasizmin beşiyinə çevrilən ABŞ-ın Azərbaycana qarşı uydurma hesabatı - FAKTLAR
Dünən, 17:48
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
Dünən, 16:00
Tokayev dəhliz üçün dövrədə: Əliyev son tarixi açıqladı - Paşinyan Bakıya gəlir?
Dünən, 15:39
Xocalıda insan qalıqları aşkar edilib - FOTO