Ukraynalı tədqiqatçı, tarixçi, məşhur erməni əsilli bloger Filipp Ekozyants etibarlı mənbələrə əsasən “erməni” etnoniminin kökləri ilə bağlı apardığı araşdırma haqda yeni bir video paylaşıb.

Axar.az xəbər verir ki, tarixçi bir neçə gün bundan əvvəl öz sosial şəbəkə hesabında paylaşdığı materialda yalnız dini icma və qrupların erməni adlandırıldığını qeyd edib.

“Məndən sözügedən paylaşımıma sübut gətirməyimi istədilər. Məhz bu səbəbdən mən XVII əsrdən XIX əsrə qədər sənədlərin toplandığı gələcəkdə nəşr olunacaq kitabımdan bəzi çıxarışları götürdüm. Məsələn, 1773-cü ildə nəşr olunmuş Pyotr Alekseyevə məxsus kilsə lüğətində erməni sözünün şərhi verilib. Pyotr Alekseyevin kitabından sitat: “Ermənilər – öz ərazilərində bidətçiliyi yaydıqları üçün bu cür adlandırılıblar”, – tədqiqatçı bildirib.



Qeyd:

Pyotr Alekseyev – Moskvanın Arxangelsk kilsəsinin baş keşişi, leksikoqraf (XVIII-XIX əsrlərdə ən böyük slavyan-kilsə lüğətinin müəllifi), ilahiyyatçı və kilsə tarixçisi, tərcüməçi, 1783-cü ildən Rusiya Akademiyasının üzvüdür. Onun lüğəti 1789-1798-ci illərdə tərtib edilmiş Rusiya Akademiyasının məşhur lüğətinin əsasını təşkil edib.

Daha sonra tarixçi XVII əsrin ikinci yarısında Avropada həmin dövrdə mövcud olmuş bütün rahib ordenlərinin öz ənənəvi geyimlərinin şəkilləri ilə birlikdə təsvir olunduğu kitabların yarandığını qeyd edib.



“1680-cı ilə aid Paris nəşri mövcuddur. Bu kitabda yalnız rahib ordenlərindən bəhs olunur. Bu kitabda “erməni rahib” sözünə də rast gəlinir.

Həmçinin 1688-ci ilə aid analoji Amsterdam nəşri də var. Ordenlərin çoxluğu arasında “Erməni ordeni” də var. Qeyd edək ki, bu kitablarda yalnız dini qruplar toplanıb, kitablarda xalqlar və millətlər haqqında heç bir məlumat yoxdur.



“Analoji kitablardan birində “ermənilər” sözü aşağıdakı kimi şərh olunur: şərqdəki bir dini təriqətdir və iki patriarxı var”, – Ekozyants bildirib.



Bundan sonra tarixçi ermənilərin dini icmalar kimi göstərildiyini daha bir neçə qədim kitabdan nümunələr göstərir.



“20-ci əsrə qədər Avropa elmi mənbələrində ermənilər yalnız dini qruplar kimi xatırladılır. Rusiya Akademiyasının lüğətində “ermənilər” və “Ermənistan” sözlərinə ümumiyyətlə heç bir şərh verilməyib. Ermənistan bu lüğətdə sadəcə bir dəfə “Armyak”(Dəvə yunundan hazırlanmış parça) sözünün izahı zamanı istifadə olunur.



Videonun sonunda Ekozyants öz həmvətənləri olan ermənilərə müraciət edir:

“Əgər siz XIX əsrə qədər “erməni” sözünün təkcə rahibə ordenləri və dini icmalara deyil, eyni zamanda, hansısa bir xalqa aid edildiyinə əminsinizsə, zəhmət olmasa, bu barədə elmi işlər, lüğətlər və ya digər sənədlərdə müvafiq xatırlatmalar tapın və onları təqdim edin”.